ชนเผ่าเมี่ยน (เย้า) - การรักษาโรค

ชนเผ่าเมี่ยน : การรักษาโรค

ชาวเมี่ยนมีการรักษาโรคได้หลายแบบขึ้นอยู่กับอาการที่ปรากฎว่ามากหรือน้อย เป็นอาการทางร่างกายหรือทางจิตใจ วิธีการรักษามีหลายแบบ เช่น การดึงหรือบีบบริเวณที่ปวด รักษาด้วยสมุนไพร และรักษาด้วยการเลี้ยงผี หรือหากมีอาการเจ็บป่วยมากก็จะอาศัยการรักษาแบบสมัยใหม่ด้วยการไปโรงพยาบาล และสิ่งหนึ่งที่เมี่ยนนิยมใช้ควบคู่กับการรักษาพยาบาล คือ การทำพิธีกรรม

การรักษาโรคด้วยการดึงบีบหรือขูดตามร่างกาย
เป็นวิธีการรักษาของชาวเมี่ยนที่รักษาเพื่ออาการปวดเมื่อยอ่อนเพลียของร่างกาย วิธีการรักษาจะแบ่งเป็นหลายแบบ คือ

1. นิบซา คือ ใช้ด้านหลังของนิ้วชี้และนิ้วกลางจุ่มน้ำหนีบเนื้อแล้วดึงหลาย ๆ ครั้ง บริเวณหน้าอกและไหล่ทั้ง 2 ข้างซ้ายขวา ซึ่งอกแต่ละข้างจะมีจุดที่ต้องดึงราว 3-7 จุด เมื่อนิบซาเสร็จเนื้อจะแดง ห้อเลือดผู้ที่ได้รับการรักษาจะสดชื่นขึ้น เพราะเลือดลมจะเดินสะดวกขึ้น แต่ถ้าในกรณีที่คนอ้วนมีเนื้อมากไม่สามารถนิบซาได้ จึงใช้วิธี กว๋าซา คือ ใช้เหรียญขูดบริเวณจุดนิบซาสำหรับการนิบซา ครั้งต่อไปจะดึงเนื้อที่จุดเดิม
2. เก๊าะซา รักษาอาการปวดเฉพาะจุด โดยใช้ใบมีดโกนกรีดผิวให้เลือดไหลซิบ ๆ แล้วเผากระดาษจนมีควัน แล้วใส่กระดาษนี้ลงไปในขวดปากกว้างแล้วครอบลงไป ตรงรอยกรีดรอจนควันหมดจึงเอาออก เลือดบริเวณนั้นจึงเปลี่ยนสี
3. ไกว้ติตาน คือ รักษาอาการไข้เล็กน้อยและปวดหลัง โดยนำหัวขิงไปทุบแล้วชุบน้ำมันหมูทาบริเวณหลังผู้ป่วยทีละน้อย จากนั้นก็ใช้ชามปากกว้างครอบลงไปแล้วขูดแผ่นหลังลงมา เป็นแนวยาว ถ้ามีพิษไข้ผิวแผ่นหลังจะเป็นสีเลือดออกคล้ำ
4. ปู่งซา คือ ใช้วิธีการเจาะเลือดที่ปลายนิ้วโดยจะใช้เชือกยาวประมาณ 1 เมตร ขั้นตอนแรก คือ ค่อย ๆ ลูบไล่เลือดจากลำตัวขึ้นมาแล้วมัดที่ต้นแขน แล้วค่อย ๆ ไล่พันลงมายังต้นแขน แล้วใช้เชือกอีกเส้นหนึ่งเล็กลงหน่อยแล้วพันทีละนิ้ว พอถึงปลายนิ้วเลือดที่โดนบีบรัดจนสุดจะออกเป็นแดงดำ จากนั้นก็นำเข็มมาทิ่มลงไปที่นิ้ว เลือดก็จะไหลเป็นสีออกดำ จากนั้นก็ไล่ทำเช่นนี้ทีล่ะนิ้วแล้วก็ไล่ไปทำทั้งนิ้วมือและนิ้วเท้าทุกนิ้ว พอปล่อยเลือดเสร็จผู้ป่วยจะรู้สึกดีขึ้น เพราะได้ปล่อยเลือดเสียทิ้งไปแล้ว

การรักษาโรคด้วยสมุนไพร

คนโบราณมักกล่าวกับลูกหลานว่า ถ้าเดินเข้าไปในป่าต้นไม้ทุกชนิดหยิบต้นไหนก็เป็นยาทั้งสิ้น แต่ทั้งนี้ต้อง อาศัยผู้รู้ตำราว่าพืชชนิดใดสามารถรักษาโรคประเภคใดได้ และเวลาที่ถอนต้นสมุนไพรจะต้องกลั้นหายใจ เพราะเชื่อว่าจะทำให้ตัวยานั้นเข้มข้น และอาการของโรคจะได้หายเร็วกว่าการดึงหลายครั้ง แต่หากตัวผู้รู้ยาไม่สบายเอง จะไปเก็บยามารักษาเองไม่ได้หรือหากคนนั้นไม่รู้จักยา ผู้รู้ที่เจ็บป่วยสามารถไปชี้ได้ แต่เด็ดหรือถอนเองไม่ได้ตามคติที่ว่า "มีดคมไม่สร้างด้ามของตัวเอง" แม้เวลาจะเปลี่ยนไปชาวเมี่ยนก็ยังคงจดจำตำรายาสมุนไพรหลายชนิดได้ ดังนั้นเมื่อเจ็บป่วยเล็กน้อยแต่ละครอบครัวมักรักษาด้วยสมุนไพรในเบื้องต้น

การรักษาโรคด้วยการเลี้ยงผี

หากรักษาด้วยสมุนไพรยังไม่หาย เมี่ยนเชื่อว่าอาการที่เกิดอาจเป็นเพราะผีทำ ดังนั้นจึงต้องเสี่ยงทายหรือที่เรียกว่า โบ๊วบ-กว๋า-ตอน (เป็นการเสี่ยงทายด้วยการแกว่งหิน) ผู้ทำพิธีไม่จำเป็นต้องเป็นหมอผี แต่เป็นคนที่ศึกษาการเสี่ยงทายจากครู และเป็นได้ทั้งหญิงและชาย เมื่อเสี่ยงทายหากถามผีตรงตามเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจริง หินนั้นจะแก่วง เมื่อทราบว่าผู้ป่วยเจ็บป่วยเพราะผีกระทำแล้ว ก็จะต้องเลี้ยงผีนั้น ๆ เพื่อให้ผีพอใจแล้วจะช่วยให้หายป่วย