วันที่เอกสารถูกสร้าง: 
14/01/2008
ที่มา: 
มูลนิธิกระจกเงา โครงการพิพิธภัณฑ์ชาวเขาออนไลน์

นิทานอาข่า-วันขึ้นบ้านใหม่

กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว ชาวบ้านคนหนึ่งอยากจะจัดงานฉลองขึ้นบ้านใหม่ เขาคิดจะฆ่าควายเพื่อนำมาทำอาหาร
เจ้าของบ้าน : เราจะฆ่าเจ้ามาทำอาหารเลี้ยงแขก ในวันขึ้นบ้านใหม่นี้นะ
ควาย : ท่านลองคิดดูเถอะว่า นาของท่านกว้างใหญ่แค่ไหนเราก็ไถให้ท่าน

เจ้าของบ้านได้ฟังดังนั้นก็เปลี่ยนใจไม่ฆ่าควายแต่จะฆ่าวัวแทน วัวได้ยินดังนั้นจึงพูดว่า
วัว : ท่านลองคิดดูว่า ข้าวของท่านมากมายแค่ไหนเราก็ลากให้ท่านทั้งหมด ถ้าท่านไม่คิดถึงบุญคุณของ เรา เราคงจะต้องตาย เจ้าของบ้านได้ยินก็เปลี่ยนใจไม่ฆ่าวัวแต่จะฆ่าหมาแทน หมาได้ยินก็บอกว่า
หมา : ท่านลองคิดดูว่า จะหน้าร้อน ฝน หนาว ขนาดไหนเราก็เฝ้าบ้านให้ท่านแล้วท่านจะไม่นึกถึงข้าบ้างเลยหรือ เจ้าของบ้านคิดว่าจะไม่ฆ่าหมาแล้วแต่จะฆ่าหมูเพราะคนให้อาหารหมูกินโดยที่หมูไม่ได้ทำอะไรให้คนเลย จึงเป็นที่มาของการฆ่าหมูในวันขึ้นบ้านใหม่หรือมีงานฉลองตลอดมา