ค้นหา
เมนู
- หน้าหลัก
- หมวดหมู่
- ภัยพิบัติ (65)
- ธรรมชาติ (286)
- วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (172)
- สังคม (2814)
- วัฒนธรรม (3270)
- ความรู้พื้นฐานทางวัฒนธรรม (19)
- ชาติพันธุ์ (531)
- ประเพณี (780)
- ภูมิปัญญาไทย (1652)
- เครือข่ายทางวัฒนธรรม (204)
- วัฒนธรรมหลวง (17)
- เนื้อหาวัฒนธรรมรอจัดหมวด (0)
- ศิลปะและการบันเทิง (699)
- ศาสนาและจิตวิญญาณ (7090)
- เนื้อหารอจัดหมวด (26)
- ค้นหาชั้นสูง
- บริจาคเนื้อหา
- เกี่ยวกับโครงการ
ล็อกอิน
นาฏดุริยการล้านนา - กลองสิ้งหม้อง
นาฏดุริยการล้านนา วันอังคารที่ 16 สิงหาคม 2548 - กลองสิ้งหม้อง
กลองสิ้งหม้อง
กลองสิ้งหม้อง เป็นกลองหน้าเดียว ลักษณะคล้ายกลองยาว ซึ่งกลองเป็นชื่อเรียกตามเสียงกลองที่ตีรับกับเสียงค้องโหม้ง ซึ่งเป็นเครื่องกำกับจังหวะเวลาบรรเลงเสียงดัง "สิ้งหม้อง ๆ"
วิธีการสร้างกลองสิ้งหม้อง
กลองสิ้งหม้อง เป็นกลองที่มีโครงสร้างที่ค่อนข้างธรรมดาไม่ซับซ้อน ไม้ที่ใช้สร้างอาจใช้ไม้ที่หาได้ง่าย เช่น ไม้ขนุน ไม้มะม่วง และไม้ฉำฉา เป็นต้น
ขนาดและสัดส่วนของตัวกลอง แต่เดิมใช้ขนาดของหน้ากลองกำหนดสัดส่วนอื่น กล่าวคือความยาวของไหกลองยาว ๑ เท่าของหน้ากลอง ความยาวจากไหกลองถึงก้นกลองยาว ๒ เท่าของหน้ากลอง
ปัจจุบัน “สล่ากลอง” (ช่างทำกลอง) ได้ปรับเปลี่ยนสัดส่วนไปบ้าง ทั้งนี้อาจเป็นการปรับปรุงคุณภาพเสียงตามประสบการณ์ให้ได้เสียงตามต้องการ สัดส่วนที่นิยมปัจจุบันคือหน้ากลองกว้างประมาณ ๒๐ - ๓๐ เซนติเมตร ความยาวไหประมาณ ๒๕ - ๓๐ เซนติเมตร และความยาวส่วนท้ายประมาณ ๔๓ - ๔๕ เซนติเมตร
หนังสำหรับหุ้มหน้ากลองนั้น ใช้หนังวัวตัวเมีย วิธีการหุ้มขึงให้ตรึงโดยใช้สายเร่งเสียงยึดโยงระหว่างคร่าวหูหิ่งกับเล็บ ช้าง ดึงให้หนังอยู่ตัวจนใช้การได้
การติดขี้จ่า
การติดถ่วงหน้าหรือขี้จ่าตรงหน้ากลองเพื่อให้ได้เสียงดังกังวานตามต้องการนั้น วิธีการเหมือนกับกลองอื่นๆ โดยทั่วไป กล่าวคือติดตรงกลองของหน้ากลองโดยอาจเพิ่มหรือลดขี้จ่าตามความพอใจของผู้ตี
การประสมวง
การประสมวงของวงกลองสิ้งหม้อง ไม่มีอะไรซับซ้อนเพียงแต่มีกลองสิ้งหม้อง ๑ ใบ สว่า (ฉาบขนาดกลาง) ๑ คู่ และฆ้องโหม้ง ๑ ใบ ก็ประสมวงได้ หรืออาจมีการเพิ่มจำนวนฉาบ และฆ้องมากขึ้น ก็เป็นเพียงเพิ่มความดังกระหื่มมากขึ้น เท่านั้น
จังหวะและลีลาการตี
จังหวะของวงกลองสิ้งหม้องใช้เสียงฆ้องตีเป็นจังหวะยืนพื้น ส่วนกลองและฉาบตีสลับเสียงกันบ้าง
โอกาสที่ใช้ตี
วงกลองสิ้งหม้องใช้ตีประกอบการฟ้อนเชิง ฟ้อนดาบ และใช้ตีในขบวนแห่โดยทั่วไป
สนั่น ธรรมธิ สำนักส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
(ภาพประกอบโดยเสาวณีย์ คำวงค์)
ขอบคุณข้อมูลจาก สำนักส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
ต้นฉบับ : http://art-culture.chiangmai.ac.th/academic/natha/2548/08/16/