รวม link - ภูมิปัญญาท้องถิ่นหลังการเก็บเกี่ยว สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

วันที่เอกสารถูกสร้าง: 
04/11/2008
ที่มา: 
สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ http://www.sri.cmu.ac.th/

ภูมิปัญญาท้องถิ่นหลังการเก็บเกี่ยว

โดย สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

คำนำ

จากหลักฐานที่บันทึกไว้เป็นอักษรโบราณในจารึกล้านนา ใบลาน และพับหนังสา ที่มีอายุหลายร้อยปี ระบุว่าล้านนาเป็นสังคมเกษตรกรรมมาแต่ดั้งเดิม ในส่วนของข้าวที่เป็นพืชหลักนั้น มีวัฒนธรรมประเพณี เครื่องมือเครื่องใช้ ความเชื่อ พิธีกรรม และภูมิปัญญาต่างๆ ที่สืบทอดกันมาตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษ ซึ่งอาจจะมีเครื่องมือเครื่องใช้ พิธีกรรมและวิธีการ ที่มีชื่อเรียกและวิธีปฎิบัติที่แตกต่างกันไปตามวิถีชีวิต ความเชื่อ และวัฒนธรรมที่มีความหลากหลายทางชาติพันธุ์มาแต่โบราณ แต่ในหลายทศวรรษที่ผ่านมา หลังจากที่การเกษตรแผนใหม่ได้แผ่ขยายเข้ามาในดินแดนล้านนา แบบแผนทางการเกษตรดั้งเดิมได้ถูกแทนที่โดยการเกษตรแผนใหม่ จนกระทั่งวัฒนธรรมประเพณี เครื่องมือเครื่องใช้ และวิธีปฏิบัติดั้งเดิมหลายอย่างเริ่มเลือนหายและนับวันแต่จะสูญหายไป เป็นที่น่าเสียดายยิ่ง
สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เห็นว่าภูมิปัญญาท้องถิ่นและองค์ความรู้ของท้องถิ่น นับเป็นทุนทางวัฒนธรรมที่มีคุณค่า ควรแก่การอนุรักษ์ทนุบำรุงไว้เป็นมรดกแก่อนุชนรุ่นหลัง จึงได้รวบรวมองค์ความรู้เกี่ยวกับความเชื่อ พิธีกรรม ศิลปวัฒนธรรม ที่เกี่ยวข้องกับวิถีการดำรงชีวิตของชาวล้านนามาเป็นเวลานานกว่า 20 ปี และได้นำมาบริการทางวิชาการสู่สาธารณชนในลักษณะต่างๆ เช่น หนังสือ การจัดทำ Website e-Lanna เป็นต้น สำหรับภูมิปัญญาตลอดจนองค์ความรู้ในการดูแลและเก็บรักษาข้าวภายหลังการเก็บ เกี่ยวน ได้รวบรวมข้อมูลจากบางท้องถิ่นในล้านนาเท่านั้น ดังนั้น จึงอาจจะมีเครื่องมือเครื่องใช้และวิธีการ ที่มีชื่อเรียกและวิธีการที่แตกต่างไปจากนี้อีกก็เป็นได้      สถาบันวิจัยสังคมใคร่ขอขอบคุณโครงการพัฒนาบัณฑิตศึกษาและวิจัย เทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยว คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ที่ได้อนุญาตให้นำข้อมูลจากการวิจัยมาเผยแพร่ ณ ที่นี้ ขอขอบคุณสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติที่ได้สนับสนุนงบประมาณในการจัดทำ Website นี้ ขอขอบคุณผู้ที่เอื้อเฟื้อภาพถ่ายและผู้เฒ่าผู้แก่ทุกท่านที่ได้พยายาม รื้อฟื้นความทรงจำในอดีตในอันที่จะถ่ายทอดเรื่องราวที่ได้เคยปฏิบัติมา

เนื้อหา :

1. การเกี่ยวและการตากข้าว

  • การเกี่ยวข้าว

->  อุปกรณ์ในการเกี่ยวข้าว
->  วิธีเก็บเกี่ยวข้าว

  •    การขนข้าว

->  อุปกรณ์การขนข้าว

->  วิธีการขนข้าว

2. การนวดหรือฟาดข้าว

3. การเอาข้าวใส่ยุ้ง (ยังไม่มีข้อมูล)

  •    การขนข้าวเปลือกกลับบ้าน
  •    ยุ้งข้าว

4. การนำมาบริโภค

  •    การตำข้าว

->  ความเชื่อพิธีกรรม : การจกข้าว

->  อุปกรณ์และวิธีตำข้าว

  •    การนำมาบริโภค

->  ความเชื่อและพิธีกรรม : พิธีสืบชะตาข้าว

->  การนึ่งข้าว และการกินข้าว


 

ขอบคุณข้อมูลจาก สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ http://www.sri.cmu.ac.th/~postharvest/

และ โครงการพัฒนาบัณฑิตศึกษาและวิจัย เทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยว คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่