การละเล่นพื้นบ้านภาคเหนือ - ปริศนาคำทาย

ปริศนาคำทาย

ภาค     ภาคเหนือ
จังหวัด  พิษณุโลก

• อุปกรณ์และวิธีการเล่น

การเล่นปริศนาคำทายจัดเป็นการละเล่นแบบกีฬาในร่ม นิยมเล่นในห้องหรือกลางแจ้งก็ได้ วิธีการเล่นแบ่งออกเป็น ๒ ฝ่าย ฝ่ายแรกเป็นฝ่ายตั้งปัญหา และอีกฝ่ายหนึ่งเป็นฝ่ายตอบปัญหา ตัวอย่างคำถามปริศนาคำทาย ดังนี้
๑. ถาม อะไรเอ่ย…..จับหางขี้พุ่งปร๊าด
ตอบ ไถนา
๒. ถาม อะไรเอ่ย…..นั่งสูงกว่ายืน
ตอบ สุนัข
๓. ถาม อะไรเอ่ย…..ไม่มีต้น คนชอบคลำ
ตอบ ใบหู
๔. ถาม อะไรเอ่ย…..บนก็ฝา ล่างก็ฝา นั่งชิงช้าลอดกลาง
ตอบ ลิ้น
๕. ถาม อะไรเอ่ย…..ไว้ขาวอยู่ในวัง บ่สั่ง บ่ออก
ตอบ ขี้มูก
๖. ถาม อะไรเอ่ย…..ตัดโคนบ่ตาย ตัดปลายบ่เน่า
ตอบ ตัดผม
๗. ถาม อะไรเอ่ย…..บ่ถึงฤดูบ่เข้า บ่ถึงคราวบ่ออก
ตอบ พระเข้าพรรษา-พระออกพรรษา
๘. ถาม อะไรเอ่ย…..จับหางร้องโอ๊ด
ตอบ คนขุดหน่อไม้

• โอกาสหรือเวลาที่เล่น

ปริศนาคำทายเป็นศาสตร์แขนงหนึ่งของคติชนวิทยา ที่ว่าด้วยการทายปัญหา และการแสวงหาคำตอบเป็นการละเล่นเพื่อการพักผ่อนหย่อนใจเมื่อว่างเว้นจากงาน เป็นการละเล่นทั้งของเด็กและของผู้ใหญ่ที่นิยมเล่นทายกัน

• คุณค่า/แนวคิด/สาระ

ปริศนาคำทายเป็นการละเล่นฝึกเชาวน์ ฝึกสมอง เป็นสิ่งจูงใจอยากให้คน คิดได้ แก้ปัญหาได้ และจุดมุ่งหมายสำคัญ เป็นการละเล่นเพื่อการพักผ่อนหย่อนใจในยามที่ว่างเว้นจากงานประจำ ส่วนใหญ่เป็นการเล่นของเด็กและเด็กวัยรุ่น