ความเชื่อภาคเหนือ - การส่งแถน

การส่งแถน

ภาค     ภาคเหนือ
จังหวัด  แพร่

• ลักษณะความเชื่อ

"แถน" เป็นคำที่ใช้เรียกพ่อเกิดแม่เกิดของมนุษย์ ชาวเหนือเชื่อกันว่าคนที่จะเกิดเป็นมนุษย์ได้ก็เพราะมีผู้กำหนดหรือส่งให้มา เกิด ผู้ที่ส่งให้มาเกิดนี้เรียกว่าปู่แถนย่าแถน อาศัยอยู่บนสวรรค์ชั้นฟ้า มีอำนาจดลบันดาลให้มนุษย์อยู่ดีมีสุขหรือมีอันเป็นไปต่าง ๆ นานาโดยเฉพาะผู้ที่อยู่ในวัยเด็ก เมื่อได้รับเคราะห์ร้ายเจ็บป่วยจะทำพิธีส่งแถน เพื่อนำเครื่องเซ่นไปสังเวยหรือเป็นการบอกกล่าว ขออภัยปู่แถนย่าแถน แต่ถ้าหากปู่แถนย่าแถนไม่ให้อภัยก็จะเอาตัวกลับคืนไป ผู้ที่เคราะห์ร้ายหรือเจ็บป่วยนั้นอาจถึงตายได้

• ความสำคัญ

การส่งแถนนับเป็นความเชื่อทางพิธีกรรมที่สามารถช่วยให้เด็ก ๆ หายจากอาการไม่สบาย ป่วยไข้บ่อยๆ ได้อย่างหนึ่งหลังจากการรักษาทางแพทย์แผนปัจจุบันแล้วไม่หาย ส่วนผู้ใหญ่อาจมีการส่งแถนบ้างเพื่อให้เกิดความสบายใจขึ้น
ปัจจุบันชาวเหนือจำนวนมากยังมีความเชื่อเรื่องในการส่งแถนกันอยู่ แต่อาจารย์ที่เป็นผู้ประกอบพิธีกรรมหายากขึ้น เพราะต้องอาศัยผู้ที่มีความรู้เกี่ยวกับคาถาอาคมและเข้าใจในการเตรียมสิ่ง ของตามพิธีจึงจะกระทำได้

• พิธีกรรม

จะมีอาจารย์วัดหรือผู้ที่เคยบวชเรียนมาก่อน (เรียกว่า หนาน) ซึ่งมีคาถาอาคมเป็นผู้ประกอบพิธีให้สิ่งของที่จัดเตรียมมี หมากพลู (ม้วนใบพลูมัดติดกับหมากเป็นคำ) บุหรี่ เมี่ยง ขนม ข้าวต้มมัด แกงส้ม แกงหวาน ข้าวตอก ดอกไม้ ช่อกระดาษ ตุง เทียน หุ่นคนปั้น (ใช้แทนตัวผู้เจ็บป่วย) และเสื้อผ้านุ่ง ตัดด้วยเศษผ้าตัวเล็ก ๆ (แทนเสื้อผ้าของผู้ป่วย) สิ่งของทั้งหมดนี้นำมาจัดเรียงใส่สะโตง (ใช้กาบกล้วยมาหักทำเป็นรูปสี่เหลี่ยมมีที่วางสิ่งของทั้งหลายเหล่านี้)
ในขณะทำพิธีผู้เจ็บป่วยจะต้องมานั่งไหว้ อาจารย์วัดก็จะท่องคำคาถาต่าง ๆ ไปเรื่อย ๆ เมื่อเสร็จพิธีอาจารย์วัดก็จะนำสะโตงไปแขวนไว้นอกบ้านหรือทางสามแพร่ง