ความเชื่อภาคกลาง - ความเชื่อเกี่ยวกับทะเล

ความเชื่อเกี่ยวกับทะเล

ภาค     ภาคกลาง
จังหวัด  สมุทรสงคราม

• ลักษณะความเชื่อ

อาชีพชาวประมง เป็นอาชีพที่ต้องเสี่ยงอันตรายในการประกอบอาชีพเพราะแหล่งประกอบอาชีพ คือ ท้องทะเลอันกว้างใหญ่ไพศาล ที่จะประมาทมิได้ ดังคำพังเพยที่ว่า "คืบก็ทะเล ศอกก็ทะเล" หรือในนิทานเวตาลก็มีคติสอนใจว่า "หนึ่งอย่าไว้ใจทะเลทุกเวลา สองสัตว์เขี้ยวเล็บงาอย่าวางใจ" เป็นอุทาหรณ์เตือนสติคนรุ่นหลังว่า อย่าได้ประมาทในการเดินทางทางทะเลเป็นอันขาด

ชาวประมงในสมัยโบราณต้องอาศัยการเรียนรู้จากธรรมชาติ ในการประกอบอาชีพจับสัตว์น้ำในท้องทะเล เช่น ต้องเรียนรู้ทิศทางลม เพื่อที่จะได้หลบมรสุมจากพายุร้ายที่จะเกิดขึ้น ดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์และดวงดาว เป็นเครื่องหมายบอกทิศทางแทนเข็มทิศของชาวประมงโบราณ

ความเชื่อในเรื่องทะเลของชาวประมงในจังหวัดสมุทรสงคราม ชาวประมงจะนับถือสิ่งศักดิ์สิทธิ์สำคัญ ๓ อย่าง คือ หลวงพ่อบ้านแหลม เจ้าแม่อาม้า และเสด็จเตี่ยกรมหลวงชุมพร เมื่อเดินทางไปพบมรสุมหรือเหตุร้ายก็จะบนบานเพื่อเอาตัวรอด ก็จะรอดพ้นจากอันตรายได้ นอกจากนี้ชาวประมงยังต้องกราบไหว้หัวเรือ หรือแม่ย่านาง ก่อนออกเดินทางทุกครั้ง และเมื่อเดินทางไปแล้วจะต้องบนบานกราบไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์อีกแห่งหนึ่ง คือ เจ้าพ่อลาย หรือเจ้าพ่อเขาใหญ่ อยู่ที่ชะอำ จังหวัดเพชรบุรี เมื่อแล่นเรือออกไปทะเลจะเห็นภูเขาลูกนี้เป็นแนวยาวทอดติดกับชายทะเลอีกด้าน หนึ่ง มองเห็นเป็นรูปคล้ายผู้ชายโบราณนอนหงายหนุนหมอนไม้ข้างหนึ่งอยู่ นอกเหนือจากความศักดิ์สิทธิ์แล้ว ยังเป็นสถานที่ที่ชาวประมงในจังหวัดสมุทรสงครามได้ใช้เป็นจุดสังเกตในการ เดินเรือ ปัจจุบันชาวประมงกำลังหวั่นวิตกกันมากพากันมาบนบานให้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ช่วย คุ้มครองภูเขาลูกนี้ จากการสอบถามได้ความว่า บริษัทปูนซีเมนต์ไทย ได้สัมปทานและกำลังทำลายภูเขาลูกนี้ ขณะนี้ได้ทำลายส่วนหมอนของภูเขาไปแล้ว ชาวประมงอยากขอร้องให้ไปทำที่อื่นแทน

• ความสำคัญ

ความเชื่อเป็นการยึดถือโชคลางและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่เรามองไม่เห็น บางคนอาจไม่เชื่อ แต่ชาวประมงเชื่อถือและไม่มีใครให้คำตอบได้ว่าที่พวกเขารอดพ้นอันตรายมาได้ หรือการที่ประกอบอาชีพมีฐานะมั่นคงอย่างเหลือเชื่อนั้นเป็นเพราะเหตุใด

• พิธีกรรม

๑. บูชาด้วยดอกไม้ ธูปเทียน พวงมาลัย และผูกหัวเรือด้วยผ้าเจ็ดสี
๒. จุดประทัดก่อนออกเดินทาง
๓. เทศกาลวันตรุษ-สารทจีน จะต้องไหว้อย่างเต็มที่อย่างน้อยต้องมีของ ๓ สิ่ง เช่น ไข่ต้ม ปลาหมึกแห้งหมู ๓ ชั้น อย่างใดก็ได้รวม ๓ สิ่ง และมีขนม ผลไม้ ประกอบด้วย