แหล่งโบราณคดีภาคเหนือ - ดอยผาเกี๋ยง

ดอยผาเกี๋ยง

ภาค     ภาคเหนือ
จังหวัด  พะเยา

• สถานที่ตั้ง ตำบลท่าวังทอง ตำบลแม่ปืม อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา

• ประวัติความเป็นมา

ดอยผาเกี๋ยงในปัจจุบัน ปรากฏชื่อในตำนานและร่องรอยทางประวัติศาสตร์ของเมืองพะเยามานานแล้ว เนื่องจากเป็นภูเขาที่อยู่ปลายสุดของเขาชมภู หรือดอยด้วน ซึ่งอยู่ใกล้กับแม่น้ำสายตา (แม่น้ำอิง)พงศาวดารโยนกฉบับหอสมุดแห่งชาติ ได้กล่าวไว้ว่าพญาลาวเงิน กษัตริย์แห่งนครเงินยางเชียงแสน มีราชบุตร ๒ พระองค์ องค์พี่นามขุนชินและองค์น้องนามขุนจอมธรรม พระราชบิดาทรงให้ขุนจอมธรรมไปครองเมืองภูกามยาว (พะเยา) ซึ่งเป็นเมืองเก่าทางฝ่ายใต้และเป็นเมืองร้าง ขุนจอมธรรมได้อพยพไพร่พลมาตั้งมั่นอยู่บริเวณเขาชมพูก่อนที่จะสร้างเมือง พะเยาขึ้นในเวลาต่อมา

• ลักษณะทั่วไป

เป็นแนวเขาทอดยาวจากเหนือไปใต้ พื้นที่สูงสุดอยู่ทางด้านเหนือที่อำเภอพาน จังหวัดเชียงรายและลาดต่ำลงมาทางใต้ สิ้นสุดบริเวณโรงเรียนพะเยาพิทยาคม อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา

• หลักฐานที่พบ

- เครื่องมือหินขัดในยุคต่าง ๆ ตั้งแต่ยุคหินเก่า ยุคหินกลาง และยุคหินใหม่
- ภาพเขียนประวัติศาสตร์บริเวณเพิงหิน ซึ่งเป็นหน้าผายาวสูง คล้ายผาแต้มจังหวัดอุบลราชธานี
- แหล่งหินทราย มีร่องรอยการตัด เพื่อนำไปใช้ในการแกะสลักพระพุทธรูปหินทราย ซึ่งมีชื่อเสียงในช่วงพุทธศตวรรษที่ ๑๘-๒๑ อันเป็นพระพุทธรูปหินทรายตระกูลช่างพะเยา

• เส้นทางเข้าสู่ดอยผาเกี๋ยง

ดอยผาเกี๋ยงที่เป็นแหล่งโบราณคดี จะอยู่บริเวณวัดผาเกี๋ยง (วัดธรรมนิมิต) จากถนนซุปเปอร์ไฮเวย์แยกที่ป่าแดงไปทางทิศเหนือระยะทางประมาณ ๑๐ กิโลเมตร