แหล่งโบราณคดีภาคกลาง - เมืองซับจำปา

เมืองซับจำปา

ภาค     ภาคกลาง
จังหวัด  ลพบุรี

• สถานที่ตั้ง หมู่ที่ ๗ บ้านซับจำปา กิ่งอำเภอท่าหลวง จังหวัดลพบุรี

• ลักษณะทั่วไป

ตั้งอยู่บนเนินดินสูงของขอบที่ราบภาคกลาง ติดต่อกับที่ราบสูงภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ลักษณะรูปร่างเมืองเป็นเมืองชนิดไม่มีรูปแบบ หรือเป็นรูปอิสระ วัดขนาดความกว้างจากทิศเหนือไปทิศใต้ประมาณ ๘๓๔ เมตร จากทิศตะวันออกไปทิศตะวันตกประมาณ ๗๐๔ เมตร เมืองนี้มีกำแพงดินสูง ๒ ชั้น มีคูเมืองลึก ตรงกลางกำแพงเป็นดินอัดแน่นสูงประมาณ ๑๐ เมตรจากพื้นคูเมือง คูเมืองกว้างประมาณ ๑๖ เมตร ภายในเมืองมีเนินดิน ๓ เนิน มีเศษอิฐซึ่งเข้าใจว่าเป็นซากโบราณสถาน นอกเมืองมีสระน้ำ ๑ สระ เป็นแหล่งโบราณคดียุคก่อนประวัติศาสตร์

• ประวัติความเป็นมา

จากหลักฐานที่พบนำไปเปรียบเทียบกับพบที่แหล่งโบราณคดีบ้านท่าแค สามารถกำหนดได้ว่า เป็นของมนุษย์ยุคก่อนประวัติศาสตร์ ยุคที่ ๑ ซึ่งมีอายุประมาณ ๓,๐๐๐-๒,๕๐๐ ปีมาแล้ว และมีผู้คนอาศัยอยู่จนถึงยุคสมัยทวารวดี ราวพุทธศตวรรษที่ ๑๒-๑๕ คูเมืองและกำแพงเมืองคงสร้างขึ้นในยุคนี้ ซึ่งได้รับอิทธิพลวัฒนธรรมจากอินเดีย เช่น ศาสนา วิถีความเชื่อ อักษร ภาษา การปกครองนั้นคงจะเป็นการปกครองที่มีกษัตริย์เป็นใหญ่ เพราะจารึกภาษาสันสกฤตที่ค้นพบ กล่าวถึงพระเจ้าแผ่นดินเป็นผู้นำ จากหลักฐานทางโบราณคดีอาจกำหนดได้ว่า เมืองซับจำปาเป็นชุมชนที่มีผู้อาศัยอยู่มาจนถึงราวพุทธศตวรรษที่ ๑๕ แล้วจึงถูกทิ้งร้างไปเพราะเหตุว่าไม่พบหลักฐานทางโบราณคดีอื่นใดที่มีอายุ หลังพุทธศตวรรษที่ ๑๕

• หลักฐานที่พบ

สิ่งที่พบเป็นหลักฐานของมนุษย์ยุคก่อนประวัติศาสตร์ ได้แก่ กำไลหิน แกนกำไลทำด้วยหินปูนมาร์ล เศษภาชนะดินเผาหลักฐานของยุคสมัยทวารวดี ได้แก่ ชิ้นส่วนพระพุทธรูป ประติมากรรมรูปกวางหมอบ ชิ้นส่วนธรรมจักร ตุ๊กตาดินเผา เครื่องมือ เครื่องใช้ เครื่องประดับที่เป็นโลหะสัมฤทธิ์ และจารึก (อักษรปัลลวะ ภาษาบาลี และภาษาสันสกฤต)

• เส้นทางเข้าสู่เมืองซับจำปา

จากลพบุรีไปตามเส้นทางพหลโยธิน สายลพบุรี-โคกสำโรง แล้วแยกไปถนนสาย ๒๐๖ สายม่วงค่อม-ท่าหลวง และจากอำเภอท่าหลวงใช้เส้นทางหลวงหมายเลข ๒๒๕๖ ประมาณ ๑๕ กิโลเมตร เลี้ยวขวาเข้าเมืองซับจำปา