แหล่งโบราณคดีภาคกลาง - บ้านอู่ตะเภา

บ้านอู่ตะเภา

ภาค     ภาคกลาง
จังหวัด  สระบุรี

• สถานที่ตั้ง บ้านอู่ตะเภา หมู่ที่ ๖ ตำบลม่วงหวาน อำเภอหนองแซง จังหวัดสระบุรี

• ประวัติความเป็นมา

มีการบอกเล่าสืบต่อกันมาว่า ในอดีตบริเวณเมืองอู่ตะเภาเป็นตลาด มีทั้งการนำเรือเข้ามาค้าขาย และนำสินค้าพื้นเมืองมาค้าขายแลกเปลี่ยนกันที่นี่ บริเวณที่เป็นบึงในอดีตเป็นที่จอดเรือที่นำสินค้ามาค้าขายกันและเชื่อกันว่า บริเวณนี้เคยเป็นอู่ซ่อมเรืออีกด้วย เมื่อประมาณ ๕๐ ปีมาแล้ว เป็นบริเวณที่อุดมสมบูรณ์ มีน้ำตลอดปี สามารถใช้เป็นทางสัญจรไปมาค้าขายได้ สภาพภูมิประเทศโดยทั่วไปเป็นป่าโปร่ง ไม้ที่พบ ได้แก่ ไม้สะแก ไม้สมพุง ไม้บก เมื่อผลไม้บกสุก จะมีหมูป่ามากินลูกบก

• ลักษณะทั่วไป

ปัจจุบันพื้นที่บ้านอู่ตะเภาตรงกลางเป็นบริเวณวัด โรงเรียน มีบึงและที่ดอน เป็นที่สาธารณะประมาณ๕๐ ไร่ ส่วนพื้นที่รอบนอกประมาณ ๐.๗ ตารางกิโลเมตร หรือ ๔๐๐ ไร่เศษเป็นพื้นที่มีโฉนด

• หลักฐานที่พบ

คูน้ำที่มีสภาพตื้นเขินและบางส่วนหมดสภาพไปแล้ว เศษภาชนะดินเผาจำนวนมาก กระดูกมนุษย์ขวานหินขัด ขวานหินมีบ่า และเครื่องประดับลูกปัด ซึ่งมีหลายแบบสวยงาม จากหลักฐานที่พบแสดงว่าอู่ตะเภาเป็นเมืองโบราณ สมัยทวาราวดี (พุทธศตวรรษที่ ๑๑-๑๖) ลักษณะเมืองมีคูน้ำกันดินล้อมรอบ เป็นรูปแบบเมืองซ้อน โดยผังเมืองชั้นในมีลักษณะกลม ผังชั้นนอกเป็นรูปสี่เหลี่ยมมุมมน การตั้งเมืองสมัยโบราณนิยมตั้งเมืองในภูมิประเทศที่สูง น้ำไม่ท่วม และยังมีวิธีป้องกันน้ำท่วมโดยการสร้างคูเมือง ปัจจุบันคูน้ำที่มองเห็นเป็นแนวจากภาพถ่ายทางอากาศตื้นเขิน เนื่องจากประชาชนใช้พื้นที่บริเวณนี้ทำการเกษตร จึงมีการไถปรับพื้นที่ทำให้สภาพคูน้ำหายไป บางส่วนก็ขุดลอกคูน้ำเพื่อใช้ในการเกษตร

• เส้นทางเดินเข้าสู่อู่ตะเภา

จากถนนพหลโยธิน มีถนนแยกที่บ้านหนองครก ซึ่งอยู่ตรงกันข้ามกับโรงเรียนหินกองวิทยาคมและสุสานวิสุทธิมรรคคีรี เข้าสู่ทางหลวงหมายเลข ๓๐๔๗ ระยะทางประมาณ ๗ กิโลเมตร แยกเข้าถนนทางเข้าวัดอู่ตะเภาประมาณ ๒ กิโลเมตร