แหล่งโบราณคดีภาคตะวันออกเฉียงเหนือ - กลุ่มเสมาหินทราย วัดพระพุทธบาทบัวบาน

กลุ่มเสมาหินทราย วัดพระพุทธบาทบัวบาน

ภาค     ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
จังหวัด  อุดรธานี

• สถานที่ตั้ง เทือกเขาภูพาน บ้านไผ่ล้อม ตำบลเมืองพาน อำเภอบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี

• ประวัติความเป็นมา

จากการศึกษากลุ่มเสมา และการจำหลักภาพขนาดของเสมา จำนวนเสมา น่าจะเป็นชุมชนขนาดใหญ่ มีความอุดมสมบูรณ์จึงสามารถสร้างศิลปกรรม ประติมากรรมหินทรายขนาดใหญ่และงดงามได้ สภาพของชุมชนคงจะได้ร้างไป ต่อมาชุมชนลาวล้านช้างในสมัยที่สมเด็จพระเจ้าไชยเชษฐาธิราชหนีศึกพม่า พระเจ้าหงสาวดีบุเรงนอง ได้เข้ามาตั้งชุมชนที่นี่ จึงมีศิลปกรรม สถาปัตยกรรมล้านช้างมากมาย เช่น มณฑปครอบรอยพระพุทธบาท พระพุทธรูปไม้ ฯลฯ และคงจะสร้างไป จนเมื่อเกิดศึกฮ่อ พวกลาวพวนจึงได้อพยพหนีศึกฮ่อมาตั้งชุมชนใหม่ สภาพชุมชนสมัยนั้นเป็นป่าดงดิบแล้ง มีไม้ที่มีค่าหนาแน่น เช่น ไม้มะค่า ไม้ตะเคียน ตะเคียนทอง ประดู่ ฯลฯ

• ลักษณะทั่วไป

เป็นป่า มีเส้นทางทำการเกษตรของชาวบ้าน และขนพืชไร่ ผ่านใกล้กลุ่มเสมามาก

• หลักฐานที่พบ

พบกลุ่มเสมาหินทราย จำหลักภาพบุคคลในลักษณะต่าง ๆ ปักเป็น ๘ ทิศ ปักซ้อนกัน ๒ หลัก บางหลักถูกทำให้ล้ม หลายหลักถูกดินทับถม มีจำนวนทั้งหมด ๓๑ หลัก เป็นศิลปกรรมสมัยทวาราวดีตอนปลาย-ลพบุรีตอนต้น สมัยประวัติศาสตร์

• เส้นทางเข้าสู่แหล่งวัดพระพุทธบาทบัวบาน

จากจังหวัดอุดรธานีไปตามเส้นทางสาย อุดรธานี-บ้านติ้ว ระยะทาง ๖๔ กิโลเมตร และจากบ้านติ้วไปตามเส้นทางสาย บ้านติ้ว-บ้านไผ่ล้อม ระยะทาง ๑๔ กิโลเมตร จากนั้นเดินทางด้วยเท้า ระยะทางประมาณ ๒ กิโลเมตร