ประเพณีล้านนา - การทำบุญบวชลูกแก้ว เดือน 6 เดือน 8 เดือน 9 (มีนาคม-พฤษภาคม-มิถุนายน)

การทำบุญบวชลูกแก้ว เดือน 6 เดือน 8 เดือน 9 (มีนาคม-พฤษภาคม-มิถุนายน)

งานประเพณีเมืองเหนือลาน นาของเรา แต่โบราณกาลมาผู้ที่นับถือพุทธศาสนายึดถือเอาพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่งสืบสาน กันมาแต่โบราณเป็นประเพณี การบวชลูกแก้ว คือ อนุญาตหื้อลูกหลานเข้าไปบวชอยู่ในพระพุทธศาสนานั้น จะต้องปฏิบัติดังนี้

คือคนโบราณในเมื่อแต่ง งานแล้วก็คิดอยู่เสมอว่าถ้าหากลูกเกิดมาแล้วเป็นผู้ชายก็จะให้บวชคุยกันอยู่ อย่างนี้เสมอ พอลูกเกิดออกมาเป็นผู้ชายก็สมหวังเพราะมารดา บิดา ได้ตั้งใจไว้ แต่เริ่มแต่งงานกัน ดังนั้นในสมัยโบราณจึงมีผู้คนศรัทธาเข้าบวชในพระพุทธศาสนาปีละมาก ๆ บุตรเกิดมาก็มีความพอใจที่จะบวชด้วยความรักและตั้งใจ ตามที่พ่อแม่ได้คุยกันไว้ ตั้งแต่แต่งงานกันใหม่ ๆ แต่ก็มีสมหวังบ้างผิดหวังบ้าง บางครั้งชาติกำเนิดเกิดมาเป็นทั้งผู้ชายและผู้หญิง ถ้าเป็นผู้หญิงก็ไม่สามารถบวชได้ แต่เป็นผู้ชายแต่ร่างกายไม่ครบก็บวชไม่ได้ เช่น นิ้วขาด มาแต่กำเนิด ก็บวชไม่ได้เช่นกัน

ก่อนจะบวชพ่อแม่ต้องนำ ลูกไปฝากกับพระผู้เป็นเจ้าอาวาส (ตุ๊เจ้าหลวง) ท่านจะสั่งสอนให้อ่านเรียนเขียนตัวหนังสือลานนา สมัยนั้นจะมีกระดานดำ 1 แผ่น ดินสอเพียง 1 อัน เริ่มต้นเขียนภาษาลานนา

และ เหล่านี้เป็นต้น จนจดจำได้แล้วสอนปัจจุเวกขณะกรมสอนสามเณรสิกขาจนท่องได้คำปากเปล่าทุกบททุก ข้อ เพราะภาคเหนือเรานิยมบวชลูกแก้วเป็นเณรหน้อย หน้อย

เมื่อตุ๊เจ้าหัววัด หาวันดีได้แล้ว ทางพ่อแม่ก็จะจัดแจงเตรียมข้าวของ คือ จัดผ้าอุ้มใส่ขัน (พานดอกไม้) ไปบอกบุญกับญาติพี่น้องตามสมควร

ส่วนการอุปสมบทแม้แม้จะ เป็นสามเณรมาก่อน สมัยนั้นต้องสึกจากเป็นสามเณรก่อนแล้วเอานาคใหม่เพื่อต้องการบริสุทธิ์จริง แล้วนาคเรียกว่า “ เอาลูกแก้ว ” บางทีเอาลูกแก้วก่อน 2 วัน มี 3 วันมี เอาลูกแก้วไปหาญาติ เอาลูกแก้วไปให้ญาติผูกข้อมือให้ลูกแก้วเพื่อทำขวัญและให้พรตามประสาตาม ประเพณีธรรมเนียมแล้วถึงวันบวชได้แห่ลูกแก้วด้วยกลองยาว อืด ซึ่ง ๆ สนุกสนาน (ม่วนแต๊) ทั้งสาวแก่แม่ห๊าง ไปตามประเพณีอีกสิ่งของพระใหม่ (ตุ๊ใหม่) เณรใหม่ (เมืองเราห้องพระหน้อย) ก็มีเสื่อสาด หมอนหก หมอนผา ผ้าห่ม ผ้าปูนั่งปูนอน รองเท้าและอื่น ๆ อีกมากมายจะต้องแป๋งจองอ้อย ทำเป็น 4 ขาให้ญาติหรือเจ้าหนุ่ม คือ บ่าวหน้อย ช่วยกันหาม 4 คน และหมากสุ่ม หมากเบ็ง ปูสุ่ม ต้นผึ้ง ต้นดอก ต่อมก่อม ผ่อแล้วเป็นดีใจขึ้นคนโบราณเปิ่นทำมีความหมายดีแต๊ดีว่า