ชนเผ่าลีซู - การทอย่าม

ชนเผ่าลีซู : การทอย่าม

การทอผ้าซึ่งแต่ละเผ่าก็มีความแตกต่างกันในรูปแบบ ของแต่ละเผ่า ซึ่งจะมีสัญลักษณ์ในแบบของตัวมันเอง ซึ่งย่ามก็เป็นอีกสัญลักษณ์หนึ่งชาวลีซู ถ้าคนทั่วไปรู้จักชาวชนเผ่าดี ซึ่งถ้าได้เห็นย่ามก็จะรู้ได้เลยว่า เจ้าของย่ามนี้เป็นของชาวชนเผ่าลีซูแน่นอน ลวดลายผ้าของชาวลีซูจะมีความแตกต่างจากเผ่าอื่น ๆ

วิธีการทอย่ามของชาวลีซู
1. เอาเส้นด้ายมาเรียงกันอย่างระเบียบตามแนวนอน
2. ขนาดกับไม้ขึ้นเครื่องทอย่าม ซึ่งนำมาเรียบลำดับไว้
3. การเรียบด้ายให้จำนวน 2 คู่ เช่น 2 เส้น หรือ 4 เส้นควบ
4. คล้องด้ายหลักที่ 1 และสาวด้ายทั้งหมดจะผ่านหลักที่ 2-3-4 และ 5 นำไปคล้องหลักที่ 6 แล้วสาวกลับมาคล้องหลักที่ 1
5. ดึงด้านหน้าทั้งหมดให้ตึงเสมอกัน และนำมาพันรอบหลักที่ 2 ตามมาแนวเข็มนาฬีกา
6. ดึงด้ายทั้งหมดให้ตึงเสมอกัน มาทอด้านหน้าหลักที่ 3 ซึ่งเป็นจุดแยก โดยใช้ด้ายอีกกลุ่มหนึ่ง เป็นด้ายตะกอสอดที่เข้าไประหว่างด้าย หรือที่แยกเป็น 2 ส่วนเท่า ๆ กัน
7. ด้ายส่วนที่ไม่ได้คล้องตะกอ แยกผ่านด้านหลังไปหลักที่ 4 และส่วนที่คล้องตะกอดึงผ่านด้านหน้าหลักที่ 4
8. ดึงด้ายทั้งหมดให้ตึง พันอ้อมหลักที่ 6 และสาวให้ตึง
9. ดึงกลับมาเริ่มต้นที่หลักที่ 1 ใหม่ หากต้องการสลับสีก็เปลี่ยนด้ายใหม่เป็นสีที่เราต้องการ โดยเริ่มตั้งแต่หลักที่ 1 เช่นกัน ทำหมุนเวียนไปเรื่อย ๆ จนถึงความสูงและความกว้างที่เราต้องการ
10. ถอดไม้ทั้งหมดออกจากไม้ขึ้นเครื่องทอย่าม
11. จากนั้นนำเครื่องทอย่ามทางก้านไม้ รั้งผ้าไปผูกยึดกับฝาหรือเสาระเบียงบ้าน
12. ให้ได้มีระดับความสูงประมาณศรีษะของผู้ทอ
13. นำด้ามไม้พันผ้าแผ่นหนังมาอ้อมรอบเอวด้านหลังของผู้ทอ และผูกที่หัวปลายทั้งสองข้างของไม้พันผ้า พร้อมกับดึงเครื่องทอย่ามให้ตึงพอประมาณ
14. ที่นั่งของผู้ทอย่ามให้อยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสม และเริ่มทอ

อุปกรณ์ที่ใช้ในการทอย่าม


ฉือหย่า คือ ด้าย


คว่าผี่ คือ ผ้าพันสะโพก


หย่าสือผี่ คือ ไม้กระทบ


หย่าคู้ลูถู คือ ไม้แยกด้าย


หย่าลู้ดา คือ ไม้ค้ำเอว