แหล่งโบราณคดีภาคเหนือ - แหล่งโบราณคดีบ้านวัดตายม

แหล่งโบราณคดีบ้านวัดตายม

ภาค     ภาคเหนือ
จังหวัด  พิษณุโลก

• สถานที่ตั้ง บ้านวัดตายม อำเภอบางกระทุ่ม จังหวัดพิษณุโลก

• ความเป็นมาของวัดตายม

เดิมชุมชนโบราณบ้านวัดตายม มีพื้นที่เต็มไปด้วยป่าไผ่ ไม้เบญจพรรณและหญ้าคา ชาวบ้านอาศัยอยู่ไม่มากนัก ต่อมามีเศรษฐีคนหนึ่ง ชื่อ ตายม ได้สร้างพระพุทธรูปใหญ่องค์หนึ่ง ชื่อ หลวงพ่องึม จากนั้นประมาณ ๒๐๐ ปีเศษ มีประชาชนอพยพเข้ามาอยู่ได้ร่วมใจกันสร้างวิหารขึ้นใหม่ และเปลี่ยนชื่อพระพุทธรูปเสียใหม่ จากหลวงพ่องึมเป็น หลวงพ่อตายม ชื่อของหมู่บ้านก็ใช้ชื่อว่า บ้านวัดตายมแต่นั้นมา

• ลักษณะทั่วไป

เป็นชุมชนโบราณขนาดใหญ่มาก ตั้งกระจัดกระจายอยู่ทั่วไปในบริเวณริมฝั่งคลองละคร

• หลักฐานที่พบ

๑. พบวัดโบราณกระจัดกระจายอยู่ทั่วไปตามริมฝั่งคลองละคร ได้แก่ วัดตายมเก่า วัดบ้านแหลมพระธาตุ วัดทุ่งเศรษฐี วัดเศรษฐี วัดเจริญราษฏร์
๒. หมู่บ้านเก่าแก่ เช่น บ้านเตาถ่าน บ้านดงถ่าน บ้านมีเจริญราษฏร์ บ้านสระกระชายบ้านทุ่งเศรษฐี บ้านวัดตายมเก่า บ้านไร่ บ้านสระเศรษฐี หมู่บ้านดังกล่าว ได้ตั้งเรียงรายอยู่ริมถนนที่ตัดผ่านและตั้งอยู่ริมคลองละคร ซึ่งน้ำตื้นเขินและน้ำในคลองแห้งในหน้าแล้ง ในปัจจุบันมีบ้านที่ปลูกในหมู่บ้าน ๆละ ๒-๓ หลัง เนื่องจากความแห้งแล้งชาวบ้านจึงอพยพย้ายถิ่นที่อยู่อาศัย สำรวจพบร่องรอยโบราณสถานพระอุโบสถ เจดีย์ พระปรางค์ขนาดใหญ่มาก และพบเศษเครื่องถ้วย กระจัดกระจายอยู่ทั่วไป ส่วนใหญ่เป็นศิลปะสมัยสุโขทัย อยุธยา
๓. พระพุทธรูปและพระเครื่อง ประชาชนมักขุดพบเศษพระพุทธรูปและพระเครื่องโดยบังเอิญ ตามเนินดินที่ตั้งโบราณสถาน
๔. แหล่งน้ำโบราณ คลองละครขนาดใหญ่มีลักษณะคดเคี้ยวไปตามหมู่บ้านในสมัยโบราณ

• เส้นทางเข้าสู่แหล่งโบราณคดีบ้านวัดตายม

จากตัวจังหวัดพิษณุโลกไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ ตามเส้นทางหลวงสายพิษณุโลก-หล่มสัก เหนือที่ว่าการอำเภอวังทองเลี้ยวขวาไปตามถนนสายวังทองเขาทราย ผ่านหมู่บ้านหนองบัวถึงบ้านวัดตายม รวมระยะทางประมาณ ๔๒ กิโลเมตร