แหล่งโบราณคดีภาคเหนือ - เมืองนครเดิด

เมืองนครเดิด

ภาค     ภาคเหนือ
จังหวัด  เพชรบูรณ์

• สถานที่ตั้ง เมืองนครเดิด ตั้งอยู่ที่หมู่ ๑๐ บ้านดงเมือง ตำบลลานบ่า อำเภอหล่มสัก จังหวัดเพชรบูรณ์ทิศเหนือติดกับหมู่ที่ ๑๐ บ้านโนนทอง ตำบลหนองไขว่ อำเภอหล่มสัก มี คลองน้ำชุนไหลผ่าน ทิศตะวันออกติดกับแม่น้ำป่าสัก หมู่ ๕ บ้านปากดุก ตำบลตาลเดี่ยว อำเภอหล่มสัก ทิศใต้ติดกับหมู่ ๑๑ บ้านงิ้วงาม ตำบลลานบ่า อำเภอหล่มสัก ทิศตะวันตกติดกับหมู่ ๑ บ้านวังเดือนห้า ตำบลลานบ่า บ้านโนนทอง ตำบลหนองไขว่

• ประวัติความเป็นมา

เมืองนครเดิดเป็นเมืองโบราณสมัยสุโขทัย สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้กล่าวถึงเมืองนครเดิดในหนังสือนิทานโบราณคดีเรื่อง ความไข้เมืองเพชรบูรณ์ ว่าเมืองนครเดิดเป็นเมืองโบราณเช่นเดียวกับเมืองศรีเทพ หลักฐานอื่น ๆ ไม่ชัดเจนนัก นอกจากคำกล่าวของสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพแล้วยังมีนิทานตำนานเมืองนครเดิด ที่ขอมสร้างขึ้น ในราวศตวรรษที่ ๑๓ - ๑๔ ในที่สมัยขอมมีอำนาจและมีอิทธิพลครอบครองดินแดนสุวรรณภูมิก่อนสมัยพ่อขุนผาเมือง เจ้าเมืองราดอพยพมาจากลานนามาตีเมืองนครเดิดกับเมืองศรีเทพและตีแตก ต่อมาในราวศตวรรษที่ ๑๗ และได้สร้างเมืองราดขึ้นแทน ห่างจากที่ตั้งเมืองนครเดิดประมาณ ๕ กิโลเมตร จะพบซากเมืองโบราณของขอมในราวศตวรรษที่ ๑๖ - ๑๗ และจากการที่ขุดพบ

แนวกำแพงเมืองและโบราณวัตถุต่าง ๆ จึงอาจสันนิษฐานว่าเมืองนครเดิดเป็นเมืองที่เคยรุ่งเรืองในอดีตจนถึงยุคสุโขทัยเป็นราชธานี ในปัจจุบันเมืองนครเดิด ตั้งอยู่ที่หมู่ที่ ๑๐ บ้านดงเมือง ตำบลลานบ่า อำเภอหล่มสักจังหวัดเพชรบูรณ์ เมืองเก่าแห่งนี้เหลือแต่เพียงซากแนวสันคูเมือง

• ลักษณะทั่วไป

เมืองนครเดิดเป็นชุมชนโบราณ ในปัจจุบันมีหลักฐานเหลือเพียงซากแนวสันคูเมือง โดยเริ่มตั้งแต่ถนนทางเข้าหมู่บ้านเป็นเนินดิน จากทิศเหนือเฉียงไปทางทิศตะวันตก ทิศใต้และวกกลับไปทางทิศตะวันออกเข้าหมู่บ้านไปจรดแม่น้ำป่าสัก บริเวณฝั่งแม่น้ำป่าสักทางทิศเหนือมีซากกำแพงเมืองซึ่งก่อด้วยอิฐ ชาวบ้านเรียกพื้นที่บริเวณนั้นว่า วังอิฐ

• หลักฐานที่พบ

จากการสำรวจได้พบแผ่นอิฐดินเผาขนาดยาว ๔๐ เซนติเมตร กว้าง ๒๐ เซนติเมตร หนา ๗.๕เซนติเมตร ผิวแผ่นอิฐมีลักษณะขรุขระ มีสีแดงเหมือนสีหมากสุก สันนิษฐานว่าเป็น อิฐโบราณสมัยทวาราวดีมีสระน้ำโบราณ ๓ สระ แต่ตื้นเขินเหลือเพียงขอบสระ หลักฐานอื่น ๆ ที่พบ ได้แก่ โครงกระดูกมนุษย์โบราณที่ข้อมือมีลูกปัดสีเขียวคล้ายลูกปัดสมัยทวาราวดี เคียวที่ทำจากเหล็กกล้าลักษณะคล้ายกับเคียวที่พบในเมืองโบราณศรีเทพ ไหเครื่องปั้นดินเผาสมัยสุโขทัยและเศษภาชนะดินเผา

• เส้นทางเข้าสู่เมืองเดิด

ใช้เส้นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข ๒๑ จากอำเภอเมือง ถึงสี่แยกพ่อขุนผาเมือง เลี้ยวขวาไปทางอำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น บนเส้นทางหลวงหมายเลข ๑๒ ประมาณ ๕ กิโลเมตร มีทางแยกเลี้ยวขวาไปเมืองนครเดิด