พิธีกรรมภาคใต้ - เช้งเม้ง

เช้งเม้ง

ภาค     ภาคใต้
จังหวัด  ระนอง

• ช่วงเวลา สัปดาห์แรกของเดือนเมษายนของทุกๆปี

• ความสำคัญ

จังหวัดระนองเป็นจังหวัดที่มีประชากรชาวไทยที่มีเชื้อสายจีนเป็นจำนวนมาก วันเช้งเม้งคือ วันที่ลูกหลานชาวจีนทำพิธีเพื่อแสดงกตเวทิคุณระลึกถึงบรรพบุรุษผู้ล่วงลับไป แล้ว และเป็นการรวมญาติ เพื่อทำพิธีไหว้บรรพบุรุษกระทำกัน ณ สุสานบรรพบุรุษโดยทั่วไปเรียกกันว่า ฮวงซุ้ย

• พิธีกรรม

ก่อนถึงวันเช้งเม้ง หรือวันไหว้บรรพบุรุษของลูกหลานชาวจีนนั้น กิจกรรมแรกที่ต้องกระทำก็คือ การทำความสะอาดสุสาน ให้ดูสะอาดสะอ้าน ไม่มีหญ้ารกบริเวณนั้น ถ้าสภาพฮวงซุ้ยทรุดโทรมต้องบูรณะใหม่โดยการซ่อมแซมและทาสีให้มีสภาพสวยงาม

บริเวณรอบๆต้องถางหญ้าให้ดูสะอาดเรียบร้อย นำดินมาถมให้บริเวณสุสานสูงขึ้นเพราะชาวจีนมีความเชื่อกันว่า ลูกหลานจะได้เจริญรุ่งเรืองขึ้น เหมือนแผ่นดินบริเวณสุสานที่สูงขึ้น การประดับฮวงซุ้ย ต้องประดับด้วยกระดาษเงิน - กระดาษทอง และธงหลายๆ สี บนสุสานมีกระถางธูป - กระถางเทียนจุดหน้าสุสาน
เมื่อถึงวันไหว้ ซึ่งจะถือเอาวันใดก็ได้ในสัปดาห์แรกของเดือนเมษายน ญาติพี่น้องในตระกูลจะนำอาหารซึ่งมีอาหารหวาน อาหารคาว ผลไม้ เหล้า ชาจีน อาหารหวานมีขนมถ้วยฟูเป็นหลัก ส่วนขนมอื่นๆ ก็จัดตามสภาพท้องถิ่น หรือของที่นิยมรับประทานกัน อาหารคาว มีไก่ต้ม หัวหมู หมี่ผัด ลูกชิ้น และอาหารอื่นๆ ก็จัดตามใจชอบ ผลไม้ นิยมใช้องุ่น แอปเปิ้ล ส้มโอ และผลไม้อื่นๆ ตามฤดูกาล

วิธีการจัดอาหาร นำอาหารดังกล่าวใส่ภาชนะที่เลือกสรรตามใจชอบ ตั้งหน้าสุสาน เมื่อได้เวลาญาติๆมาพร้อมเพรียงกันแล้ว ก็เริ่มพิธีไหว้ โดยจุดธูปคนละ ๑ ดอก ไหว้ทีละคน เมื่อเสร็จพิธีไหว้ลูกหลานก็จุดประทัด และเผากระดาษเงิน - กระดาษทอง หลังจากนั้นญาติๆ ก็ร่วมสังสรรค์โดยการรับประทานอาหารร่วมกัน

• สาระ

การทำพิธีไหว้บรรพบุรุษในวันเช้งเม้งเป็นการแสดงความกตัญญูต่อบรรพบุรุษและก่อให้เกิดคุณธรรมหลายประการ เช่น
๑. การทำจิตใจให้สะอาด บริสุทธิ์
๒. มีความสามัคคีในหมู่ญาติ
๓. มีความเสียสละทั้งกำลังกายและกำลังทรัพย์